ડિવોર્સ અને ઍલિમની: મારા પતિની આર્થિક સફળતા મારે લીધે, પણ… : સૌરભ શાહ

( તડકભડક: ‘સંદેશ’, ‘સંસ્કાર’ પૂર્તિ, રવિવાર, 28 જુલાઈ 2024)

અમેરિકામાં એક જમાનામાં એક પતિએ છૂટાછેડા લેવા માટે એની પત્નીને ૯૭૪.૮ મિલિયન ડૉલર્સનો ચેક આપ્યો હતો. અલમોસ્ટ ૧૦૦ કરોડ ડૉલર્સ. લગભગ ૮૦૦૦ કરોડ રૂપિયાની ઍલિમની. અને પત્નીએ શું કર્યું? ના પાડી. હજુ વધારે જોઈએ છે. પતિએ કહ્યું આમેય આટલી મોટી રકમ આપ્યા પછી હું દેવાળિયો થઈ જવાનો. ધંધો આજકાલ મંદીમાં છે. કોર્ટને રકમ ઘટાડવાની અપીલ કરું છું. પત્નીએ ચૂપચાપ અલમોસ્ટ એક બિલિયન ડૉલર્સની ઍલિમની સ્વીકારીને ચેક વટાવી દીધો.

અમેરિકાના ઑઈલ ટાયકૂન હૅરોલ્ડ હૅમે લખેલો ચેક એ વખતે ફેસબુક પર બહુ ફર્યો. સ્યુ ઍન ઍર્નલ સાથે ૨૬ વરસ પહેલાં હૅરોલ્ડ હૅમનાં લગ્ન થયાં. ડિવોર્સ વખતે હૅરોલ્ડની ઉંમર ૬૮ વર્ષની, સ્યુ એના કરતાં દસ વર્ષ નાની. બેઉને એકબીજાથી બે દીકરીઓ છે. આમ તો પંદરેક વર્ષ પહેલાં જ બંને છૂટાં પડી ગયાં હતાં. પણ ભરણપોષણના મામલે ડિવોર્સ લટકી રહ્યા હતા.

ઍલિમની મળ્યા પછી સ્યુ ઍન અમેરિકાની ૧૦૦ સૌથી ધનિક સ્ત્રીઓની યાદીમાં આવી ગઈ. ૨૦૧૨માં હૅરોલ્ડ હૅમ અમેરિકાના સૌથી શ્રીમંતોમાં ૩૦મા નંબરે હતો. ડિવોર્સ પછી પાછળ ધકેલાઈ ગયો. એક તબક્કે, જ્યારે સ્યુ ઍન પોતાના એક્સ-હસબન્ડ સાથે બાર્ગેન કરી રહી હતી ત્યારે એનું કહેવું હતું કે અમારા લગ્નજીવન દરમિયાન હૅરોલ્ડ ખૂબ કમાયો છે અને એની આર્થિક સફળતામાં મારો ઈક્વલ ફાળો છે એટલે એની તમામ સ્થાવર-જંગમ મિલકતોમાંથી મને ઈક્વલ શૅર મળવો જોઈએ – ફિફ્ટી ફિફ્ટી.

હવે આ એક ટ્રિકી ક્વેશ્ર્ચન છે. ભારતીય અદાલતો પણ છૂટાછેડા મંજૂર કરતી વખતે મોટેભાગે પતિને એની અડધી મિલકત પત્નીના નામે કરી દેવાનું કહેતી હોય છે. અમારા ફેવરિટ ડિરેક્ટર ઈમ્તિયાઝ અલી (‘જબ વી મેટ’ અને ‘લવ આજકલ’ ફેમ)એ ડિવોર્સ લીધા પછી પોતે જે ઘરમાં રહેતો હતો તે સેટલમેન્ટના ભાગરૂપે પત્નીના નામે કરીને પોતે ભાડાની જગ્યામાં રહેવા જવું પડ્યું હતું.

ડિવોર્સમાં ઍલિમનીનું મહત્ત્વ ઘણું બધું, કારણ કે પતિપત્ની બંનેએ સંસાર માંડ્યો હોય ત્યારે જવાબદારી વહેંચી લીધી હોય – એકે કમાવાનું અને બીજી વ્યક્તિએ ઘર ચલાવવાનું, સમાજનો વ્યવહાર સાચવવાનો, બાળકોને ઉછેરવાનાં.

હવે સવાલ એ આવે કે પતિ જે કમાય છે તે કમાણીમાં શું પત્નીનાં ઈક્વલ ભાગીદારી, પ્રેરણા, પ્રોત્સાહન હોવાનાં? સવાલ વિચારવા જેવો છે. અહીં ઍલિમની નહીં આપવા વિશે કોઈ આર્ગ્યુમેન્ટ નથી થતી, કેટલી આપવા વિશે ચર્ચા ચાલે છે. ક્યારેક એવું બને કે પતિ સાવ ભોળો કે બબૂચક હોય. એનામાં ઈનફ ઈ.ક્યૂ. (ઈન્ટેલિજન્ટ ક્વોશન્ટ) ન હોય. ઑફિસમાં ભાગીદારો સાથે કે નોકરી કરતો હોય તો બૉસ કે કલીગ્સ સાથે એને જરાય બનતું ન હોય. ઘરે આવીને પત્ની સાથે આ બધા પ્રોબ્લેમ્સ ડિસ્કસ કરે અને પત્ની ભારે તેજસ્વી, શાર્પ, ચબરાક અને ચેપ્ટર ટાઈપની હોય તો પતિને એવી સુંદર સલાહ આપે કે બીજે દિવસે એ ઑફિસે જઈને બાજી સંભાળી લે.

આવા કિસ્સાઓમાં, કબૂલ કે પતિની કમાણીમાં પત્નીનો હિસ્સો ફિફ્ટી પર્સેન્ટ કરતાં પણ વધારે હોવો જોઈએ. એમાં કશું ખોટું નથી.

પણ કેટલાક કિસ્સા એવાય હોવાના જેમાં પત્ની એટલી કજિયાખોર અને કંકાસિયણ હોય કે પતિ રોજ સવારે વહેલો વહેલો ઑફિસ એટલા માટે જતો હોય કે આ બલાથી જલદી છુટકારો મળે. ક્યારેક એવું બને કે એને ધંધામાં આગળ વધવા માટે કે જૉબમાં ઊંચા હોદ્દાઓ સુધી પહોંચવાની વધારાની સ્કિલ્સ મેળવવા માટે એને બીજું કોઈક પ્રેરણા આપતું હોય – ઑફિસની જ કોઈ કલીગ કે પછી ઑફિસ સાથે કોઈ લેવાદેવા ન હોય એવી કોઈક સ્ત્રી.

ડિવોર્સ વખતે જજસાહેબ તો કંઈ આવી ‘પ્રેરણામૂર્તિઓએ’ પતિને કમાણી કરવામાં કેવો અને કેટલો ફાળો આપ્યો એનો હિસાબ કિતાબ તો કંઈ કરવાના નથી હોતા. એ તો કહી દેશે કે ફિફ્ટી-ફિફ્ટી, પૂરી કરો આખી વાતને. આવા કિસ્સામાં, જેમાં પ્રેરણામૂર્તિ ન પણ હોય એવા કિસ્સામાં પણ, જ્યાં પતિની કમાણીમાં પત્નીએ ઈક્વલ હિસ્સો નોંધાવ્યો જ ન હોય, ઊલટાનું મોટેભાગે કજિયો કરીને પતિના જીવનમાં સતત અવરોધો જ ઊભા કર્યા હોય એવી વાઈફ (એક્સ-વાઈફ) કઈ રીતે ફિફ્ટી પર્સેન્ટની હક્કદાર બની શકે?

ચાલો, એ પણ સમજ્યા કે આપ્યા. વન ટાઈમ સેટલમેન્ટ થતું હોય તો બાળ્યા ફિફ્ટી પર્સેન્ટ જેથી સમાજને આશ્ર્વાસન રહે કે પત્ની તો બિચારી ભવિષ્યમાં કમાવા જવાની નથી. પતિ તો કમાઈ લેશે, પત્નીને આપ્યું છે એના કરતાં અનેકગણું કમાઈ લે એવી પણ પોસિબિલિટી તો છે જ.

સવાલ એ આવે છે કે પતિના પ્રોગ્રેસમાં, પતિએ કરેલી કમાણીમાં પોતાનો પણ હિસ્સો છે એવું માનતી પત્ની ક્યારેય વિચારે છે કે ખરી કે પતિનો ડાઉન પીરિયડ આવ્યો એમાં પણ મારો ફાળો છે. પતિને ધંધામાં નિષ્ફળતા મળી કે જૉબમાંથી એને લાત મારીને કાઢી મૂકવામાં આવ્યો એ માટે પોતે પણ ફિફ્ટી પર્સેન્ટ રિસ્પોન્સિબલ છે એવું કોઈ પત્નીએ ક્યારેય વિચાર્યું હોય છે ખરું? ડિવોર્સની વાત જવા દો, પતિની સાથે રહેતી પત્નીએ પતિની આર્થિક નિષ્ફળતાઓમાં પોતાનો ઈક્વલ ફાળો છે એવું માન્યું છે ખરું?

અહીં લેખ વાંચવાનું બાજુએ મૂકીને પાંચ મિનિટ વિચારજો.

… થઈ ગઈ પાંચ મિનિટ?

તો હવે આગળ વાંચો.

પતિના ધંધાની નિષ્ફળતા વિશે વિચારતી પત્નીને એમ જ લાગવાનું કે માર્કેટ ખરાબ હતું, પાર્ટનરોએ દગો આપ્યો કે પછી મારા વરમાં જ જરા અક્કલ ઓછી હતી – આ રીતે કંઈ ધંધો થાય? હું તો પહેલેથી જ કહેતી હતી કે…

અને નોકરીમાંથી પતિને કાઢી મૂકવામાં આવે ત્યારે પત્ની વિચારશે કે ભયંકર મંદી છે, બધે જ સિનિયર લોકોને કંપનીમાંથી રજા આપી દેવામાં આવે છે. અથવા તો, મારા પતિએ પણ પેલા મહેતાની જેમ બૉસની સાથે સારાસારી રાખી હોત તો જૉબ બચી જાત પણ એમનો સ્વભાવ એવો ભડભડિયો કે કશું ખોટું ચલાવી ન લે, એવું કંઈ હોતું હશે આ જમાનામાં, નોકરું ટીચવું હોય તો કોમ્પ્રોમાઈઝ તો કરવા જ પડે ને, ના-ના કોણ કોમ્પ્રોમાઈઝ નથી કરતું દુનિયામાં, આખી દુનિયા દેખાડા અને દંભ પર તો ચાલે છે, પણ મારા એ માને તો ને…

ટૂંકમાં, પતિની આર્થિક નિષ્ફળતાઓમાં પોતાનો ક્યારેય ફાળો નથી હોતો એવું પત્નીએ માની લીધેલું હોય છે. અને ચડતો સૂરજ હોય ત્યારે? મારી સાસુ પણ કહેતી હતી કે તારા આવ્યા પછી જ આ ઘરમાં બરકત આવી… હું બહુ લકી છું તમારા ભૈ માટે… પેલા સોદામાં મેં જ એમને કહ્યું હતું… અને મેં જ એમને સલાહ આપી હતી કે આમની સાથે તમારે પાર્ટનરશિપ કરવી જ જોઈએ… હું રેગ્યુલરલી એમની ક્વાર્ટર્લી બૅલેન્સ શીટ ચેક કરીને કહું કે નેક્સ્ટ ક્વાર્ટરમાં કેવી રીતે આગળ વધવું જોઈએ… અમારાં ઈન્વેસ્ટમેન્ટ્સ બધાં હું જ સંભાળું, ઓનલાઈન ટ્રેડિંગનો મેં કોર્સ પણ કરેલો છે…

ડિવોર્સની વાત કરીએ. જે પત્ની પતિની આર્થિક સફળતામાં પોતાનો ઈક્વલ હિસ્સો છે એવું કહીને ઍલિમની માટે બાર્ગેન કરતી હોય એ જ પત્નીનો પતિ, સમજો કે લગ્નનાં વર્ષો દરમિયાન આર્થિક રીતે પાયમાલ થઈ ગયો હોય, દેવાળિયો બની ચૂક્યો હોય, કામ માગવા જાય ત્યારે કોઈ એને ઊભો પણ ન રાખતું હોય તે પતિની પડતીમાં પોતે પણ ઈક્વલી ભાગીદાર છે એવું સ્વીકારીને પોતાની પાસે જે કંઈ સ્ત્રીધન હોય તે બતાવીને જજસાહેબને કહેશે ખરી કે: યૉર ઑનર, આ લો. આમાંથી અડધું એમને આપીને ડિવોર્સની ડિક્રી પર સહી કરી આપો, અમારાં લગ્નજીવન દરમિયાન એમણે જે કંઈ આર્થિક નિષ્ફળતાઓ ભોગવી એમાં મારો ઈક્વલ ફાળો છે.

પાન બનારસવાલા

આપણે ભવિષ્યમાં જે કરવા માગીએ છીએ એના પર કંઈ આપણી રેપ્યુટેશન બંધાતી નથી.

– હેન્રી ફોર્ડ

• • •

( સૌરભ શાહના આવા સેંકડો લેખો વાંચવા Newspremi.comના આર્કાઇવ્ઝનો લાભ લો. સૌરભ શાહના રોજેરોજ લખાતા લેખોની જાણકારી મેળવવા વૉટ્સઍપ નંબર ⁨090040 99112⁩ પર તમારું નામ મોકલીને સૌરભ શાહના ગ્રુપમાં જોડાઈ જાઓ.)

• • •

વાચકો જ ‘ન્યુઝપ્રેમી’નો એક માત્ર આર્થિક આધાર છે : સૌરભ શાહ

મારા દરેક લેખ સાથે સ્વૈચ્છિક આર્થિક સહયોગ માટેની આ અપીલ આપને મોકલવા પાછળ સજ્જડ કારણો છે.

‘ન્યુઝપ્રેમી’ માત્ર અને ફક્ત વાચકોના સપોર્ટથી ચાલે છે.

‘ન્યુઝપ્રેમી’ની આર્થિક બાબત સંભાળવા માટેનો સોર્સ એક જ છે— તમે.

જે મીડિયાને વાચકો સિવાયની વ્યક્તિઓનો આર્થિક ટેકો હોય તે મીડિયા સ્વતંત્ર ન હોઈ શકે.

‘ન્યુઝપ્રેમી’ માત્ર અને ફક્ત વાચકોના સપોર્ટથી ચાલે છે. અને એટલે જ ‘ન્યુઝપ્રેમી’ શત પ્રતિશત સ્વતંત્ર છે, અહીં કોઈના ય દબાણ હેઠળ નથી લખાતું.

દેશ માટે, સમાજ માટે અને ભારતીયો માટે જે સારું છે અને સાચું છે એનો પક્ષ લેવા માટે ‘ન્યુઝપ્રેમી’ વખણાય છે.

વાચકો જ ‘ન્યુઝપ્રેમી’નો આર્થિક આધાર છે. એટલે જ આ અપીલ આપને મોકલાતી રહે છે.

‘ન્યુઝપ્રેમી’ તમારા સ્વૈચ્છિક‐વોલન્ટરી આર્થિક સપોર્ટને કારણે ચાલે છે અને દેશ-વિદેશના ગુજરાતીઓ સુધી પહોંચે છે. ‘ન્યુઝપ્રેમી’ પર પોસ્ટ થતાં રોજે રોજનાં લખાણો અને અહીંના સમૃદ્ધ આર્કાઇવ્ઝનું સંપૂર્ણ મટીરિયલ તમામ વાચકો માટે વિનામૂલ્યે ઉપલબ્ધ છે.

‘ન્યુઝપ્રેમી’નાં લખાણો વાંચવા માટે ન તો કોઈ લવાજમ ભરવું પડે છે, ન અહીં કોઈ મનીવૉલ ખડી કરેલી છે કે આટલી રકમ ભરો તો જ આગળ વાંચવા મળે. અહીં બધું જ બધા માટે એકસરખા પ્રેમથી વિનામૂલ્યે પીરસાય છે. આ જ રીતે કારભાર ચાલતો રહે તે માટે ‘ન્યુઝપ્રેમી’નો થોડોક ભાર તમે પણ તમારી શક્તિ, તમારા સંજોગો તથા તમારા ઉત્સાહ મુજબ ઉપાડતા રહો તો સારું છે.

આ બધી જ વાતો ‘કટિંગ ચા’ સિરીઝમાં થઈ ગઈ છે. ‘ન્યુઝપ્રેમી’ અને વન પેન આર્મી વિશેની આઠ પાર્ટની ‘કટિંગ ચાય’ સિરીઝ જો તમે હજુ સુધી વાંચી ન હોય તો જરૂર એના પર નજર ફેરવી લેશો. (https://www.newspremi.com/cutting-chai-series-all-articles/)

તમારું અમુલ્ય કૉન્ટ્રિબ્યુશન મોકલવા માટે બૅન્ક એકાઉન્ટ વગેરેની વિગતો આ રહી:
જીપે, પેટીએમ, બૅન્ક ટ્રાન્સફરની વિગતો:

BHIM, PhonePe, G pay-
UPI ID : hisaurabhshah@okaxis

Net Banking / NEFT / RTGS-

Bank of Baroda
A/c name: Saurabh Ashvin Shah
A/c type : Savings

A/c No. : 33520100000251

IFSC Code : BARB0POWBOM
(fifth character is zero)

Branch Pin Code : 400076

તમામ વાચકોને વિનંતિ કે તમારો આભાર માની શકાય એ માટે એક સ્ક્રીનશૉટ 9004099112 પર મોકલી આપશો.

આ નાનકડી વાત યાદ રાખશો: સારું, સાચું, સ્વચ્છ, સંસ્કારી અને સ્વતંત્ર પત્રકારત્વ જે સમાજને જોઈએ છે એ કામ સમાજની દરેક વ્યક્તિના આર્થિક ટેકાથી જ થવાનું છે.

તમે સ્વૈચ્છિક સહયોગ મોકલવાની ઇચ્છા રાખતા હો તો આને નમ્ર રિમાઇન્ડર ગણશો.

જેઓ આ અપીલને પ્રતિસાદ આપતા રહ્યા છે તેમ જ જેઓ નિયમિતપણે ઉદાર દિલથી હૂંફાળો પ્રતિસાદ આપી રહ્યા છે તે સૌ વાચકોનો હ્રદયપૂર્વક આભાર.

સ્નેહાધીન,
સૌરભ શાહ
9004099112
(WhatsApp message only please. Kindly do not call).

HiSaurabhShah@gmail.com

Twitter.com/hisaurabhshah

Facebook.com/saurabh.a.shah

• • •

ન્યુઝપ્રેમીને આર્થિક સપોર્ટ આપવા અહીં ક્લિક કરો