કોણ સારું? આપણે કે રાજકારણીઓ? અને કોણ વધારે ખરાબ? : સૌરભ શાહ

(તડકભડક: ‘સંદેશ’, ‘સંસ્કાર’ પૂર્તિ, રવિવાર, ૨૮ જૂન ૨૦૨૦)

સમાજમાં તમને જે પ્રકારની વ્યક્તિઓ જોવા મળે છે તેના કરતાં રાજકારણમાં શું વધારે ખરાબ કે વધારે સારી વ્યક્તિઓ જોવા મળે છે? મારું નિરીક્ષણ છે કે બેઉ જગ્યાએ એકસરખી સારી અને એક સરખી વ્યક્તિઓ જોવા મળે છે.

જે લોકો માને છે કે રાજકારણીઓનો ભરોસો નહીં, આજે વચન આપે ને કાલે ફરી જાય, તેઓને પૂછવાનું કે શું સમાજમાં તમને એવા લોકો નથી મળ્યા ક્યારેય જેમણે તમને વચન આપ્યું હોય અને પાછળથી જેઓ ફરી ગયા હોય?

અહીં સમાજમાં કે રાજકારણમાં જોવા મળતા સારા લોકોની વાત નથી કરવી. સારા લોકો બેઉ જગ્યાએ છે. બધાને ખબર છે, પણ ખરાબ લોકો માત્ર રાજકારણમાં જ હોય એ ભ્રમણા દૂર કરવી છે. સમાજમાં રાજકારણીઓ જેટલા જ કે એમના કરતાંય વધુ નિર્વસ્ત્ર, નફ્ફટ, જાડી ચામડીવાળા, ક્રૂર લોકો તમને જોવા મળે છે. આ તમામ વિશેષણોવાળી એક વ્યક્તિ રાજકારણી હોય અને બીજી બિન-રાજકારણી તો રાજકારણી પર તમે ભરોસો રાખી શકો. કમ-સે-કમ એનામાં તમને આ વિશેષણો ખુલ્લેખુલ્લા જોવા મળશે. બિન-રાજકારણીઓમાં તે તમામ છુપાઈને બેઠેલા હોય છે.

શું સમાજમાં તમને એવા લોકો નથી મળ્યા ક્યારેય જેમણે તમને વચન આપ્યું હોય અને પાછળથી જેઓ ફરી ગયા હોય?

પોતે સારા દેખાવા માગતા લોકો હંમેશાં પોતાના ગુણો કેળવવાની મહેનત કરવાને બદલે બીજાનાં દુર્ગુણો તમને ગણાવ્યા કરતા હોય છે. સમાજની શ્રીમંત વ્યક્તિથી માંડીને સાદાસીધા કલાર્કની નોકરીવાળા સુધીના સૌ કોઈ માટે ઉજળા દેખાવાનું સાધન રાજકારણી નામનું બ્લેક બોર્ડ છે. રાજકારણીઓને તેઓ જેટલા કાળા ચીતરશે એટલા પોતે ઊજળા દેખાશે એવા વહેમમાં તેઓ હોય છે.

રાજકારણીઓ પર એક મોટો આક્ષેપ સ્વાર્થી હોવાનો હોય છે. પોતાના સ્વાર્થ ખાતર તેઓ ગમે તે કરશે એવું આપણે માનીએ છીએ અને સાચું માનીએ છીએ. સવાલ એ છે કે શું આપણે પણ એવા જ નથી? આપણા લાભ ખાતર ગમે એટલી ખરાબ વ્યક્તિની પ્રશંસા કરતાં સંકોચ થયો છે આપણને ક્યારેય? આપણા સ્વાર્થ ખાતર ઉમદા વ્યક્તિને છેહ આપતાં બે વાર કદીય વિચાર કર્યો છે આપણે?

રાજકારણી માટે ક્યારેય દુશ્મની કે દોસ્તી કાયમી નથી હોતી, અને આપણા માટે? દોસ્તી અને દુશ્મની વિશેની શાયરીઓ ભેગી કરો તો એક આખો ગ્રંથ ભરાય. દુશ્મનનો દુશ્મન મિત્ર એવી ફિલસૂફીમાં આપણે નથી માનતા હોતા શું?

અંગત સ્તરે, કૌટુંબિક સ્તરે, સામાજિક સ્તરે કે એથીય વિશાળ સ્તરે એક માણસ બીજા માણસ સાથે જે રીતે વર્તે છે તેવું જ રાજકારણમાં છે. આપણે જેટલા ગણતરીબાજો છીએ એટલા જ તેઓ છે. માત્ર મથરાવટી એમની વિશેષ મેલી છે.

નાટ્યજગત સાથે સંકળાયેલા મિત્રોને એક રૂઢિપ્રયોગ માટે ભારે રોષ હોય છે. આપણે કોઈ ઢોંગ કરતું હોય ત્યારે કહીએ છીએ કે, ‘ચાલ હવે નાટક કરવાનું છોડ.’

નાટ્યમિત્રો કહે છે કે ‘નાટક કરવાનું છોડ એટલે? નાટક કરવું એટલે શું ઢોંગ કરવો? નાટક તો એક કળા છે એ વાત કેમ આ લોકો સમજતા નથી?’

‘નાટક કરવાનું છોડ એટલે? નાટક કરવું એટલે શું ઢોંગ કરવો? નાટક તો એક કળા છે એ વાત કેમ આ લોકો સમજતા નથી?’

રાજકારણીઓએ હજુ વાંધો લીધો નથી એ એમની ઉદારતા છે બાકી સમાજમાં એવા કેટલા શબ્દપ્રયોગો મળી આવે જેની સામે એમને વાંધો હોય. ઉદા.ત.: એ બે ભાઈ-ભાઈ વચ્ચે ઘણું પોલિટિક્સ ચાલતું, અમારી સ્કૂલના પોલિટિક્સને હિસાબે મારું પ્રમોશન અટકી ગયું, સ્પોર્ટ્સમાં જેટલું પોલિટિક્સ ચાલે છે એટલું બીજે ક્યાંય નહીં ચાલતું હોય…

મૂળ વાંક રાજકારણીઓ માટેની આપણી અપેક્ષાઓનો છે. બાથરૂમના કમોડનું ફલશ ઠીક તરહથી ચાલતું ન હોય કે ગલીના નાકે કચરાનો ઢગલો હોય કે કોલેજમાં એડમિશન મળતું ન હોય કે રસ્તા પર ખોદકામ ચાલતું હોય કે પેટ્રોલના ભાવ અને દેશની વસ્તી વધી રહ્યાં હોય… આ તમામ માટે જવાબદાર એક જ વ્યક્તિ હોય છે આપણા માટે-રાજકારણી.

માણસની પલાયનવાદી વૃત્તિનું આ ઉત્તમ ઉદાહરણ છે. પોતે જે નથી કરી શકતા અથવા નથી કરવા માગતા તે માટે પોતે નહીં પણ કોક બીજું જ જવાબદાર છે એવું માનવું આપણા માટે સલામતીભર્યું છે. સામાજિક સ્તરે આપણે આ બાબતે બધો વાંક રાજકારણી પર ઢોળી દઈએ છીએ.

ન્યુઝપ્રેમીને સપોર્ટ કરવા આ લિન્ક પર જાઓ

અને અંગત સ્તરે? તમને ખબર છે. પરણ્યા પહેલાં માબાપ પર, પરણ્યા પછી જેની સાથે લગ્ન થયાં છે તેના પર અને સાઠ વર્ષ વીતી ગયાં પછી સંતાનો પર.

આ હિસાબે રાજકારણીઓએ એમને મળતા શિરપાવો સાંભળીને માનવું જોઈએ કે એમની ટીકા કરનાર છેવટે તો એમને પિતા કે પુત્ર માનીને ટીકા કરે છે!

પાન બનાર્સવાલા

સફળતાનું માપ વ્યક્તિ એની જિંદગીમાં ક્યાં સુધી પહોંચે છે તેના પરથી નથી નીકળતું; જ્યાં પહોંચે છે ત્યાં સુધી પહોંચવામાં એણે કયાં કયાં વિઘ્નોનો સામનો કર્યો છે એના પરથી નીકળે છે.

– બુકર ટી. વૉશિંગ્ટન

••• ••• •••

આટલું વાંચ્યું છે તો બે મિનિટ રોકાઈને થોડું વધુ વાંચી લો.

‘ન્યુઝપ્રેમી’ને સપોર્ટ કરવા માટેની અપીલ : સૌરભ શાહ

પ્રિય વાચકો,

ગુજરાતી ભાષાના સૌથી વધુ વંચાતા, વખણાતા અને ચર્ચાતા લેખક-પત્રકારોમાંના એક સૌરભ શાહ તમને રોજ ‘ન્યુઝપ્રેમી’ દ્વારા મળે છે.

તમે જાણો છો એમ ‘ન્યુઝપ્રેમી’ કોઈપણ જાતના કૉર્પોરેટ ફન્ડિંગ વિના ચાલતું સ્વતંત્ર, તથા કોઈનીય સાડીબારી ન રાખતું ડિજિટલ મિડિયા છે અને એટલે એ ભરોસાપાત્ર છે.

‘ન્યુઝપ્રેમી’ની તમામ વાચનસામગ્રી સૌ કોઈ માટે ઓપન છે, વિના મુલ્યે ઉપલબ્ધ છે.

વધુ ને વધુ વાચકો સમજી રહ્યા છે કે મિડિયાની વિશ્વસનીયતા સામે પ્રશ્નો ઊભા થતા જાય છે એટલે કાણાને કાણો કહેવાની હિંમત રાખનારા અને સજ્જનો તથા રાષ્ટ્રપ્રેમીઓનો નિર્ભીક બનીને પક્ષ લેનારા ‘ન્યુઝપ્રેમી’ જેવા પ્લેટફૉર્મને અડીખમ રાખવા તમારા સપોર્ટની જરૂર છે.

‘ધ ક્વિન્ટ’, ‘ધ પ્રિન્ટ’, ‘ધ વાયર’, ‘સ્ક્રોલ’ કે બીજાં ડઝનેક તોતિંગ અંગ્રેજી ડિજિટલ મિડિયા કરોડો રૂપિયાનું ફંડિંગ ઉભું કરીને પોતાના એજન્ડાને— કામકાજને આગળ વધારી રહ્યા છે. ‘ન્યુઝપ્રેમી’ આવી રીતે કામકાજ કરવામાં માનતું નથી. ઇન્વેસ્ટર્સ પાસેથી કરોડો રૂપિયા ઉઘરાવ્યા પછી અમુક મિડિયા કરોડરજ્જુ વિનાનાં બની જતાં હોય છે. ઇન્વેસ્ટરોનો વેસ્ટેડ ઇન્ટરેસ્ટ રાષ્ટ્રવિરોધી પ્રવૃત્તિઓને ઉત્તેજન આપવાથી સચવાતો હોય ત્યારે મિડિયાએ પણ વાચકોનો દ્રોહ કરીને, વાચકોને ઊંધા રવાડે ચડાવીને એન્ટી-નેશનલ ન્યુઝ અને એન્ટી-નેશનલ વ્યુઝ આપવાની પ્રવૃત્તિમાં જોરશોરથી ભાગ લેવો પડતો હોય છે.

આ જ કારણોસર ‘ન્યુઝપ્રેમી’માં જાહેરખબરો પણ ઉઘરાવવામાં નથી આવતી. જે ઘડીએ એડવર્ટાઇઝરના વેસ્ટેડ ઇન્ટરેસ્ટ ન જળવાય એ જ ઘડીએ કાં તો તમારો હાથ આમળીને તમારી પાસે તેઓ પોતાનું ધાર્યું કરાવતા થઈ જાય અને વાચકો ગેરમાર્ગે દોરવાઈ જાય, કાં પછી તમારી નૌકાને મધદરિયે હાલકડોલક કરીને ડુબાડી દેવાની ધમકી આપવામાં આવે.

કોઈ પણ સારી પ્રવૃત્તિ ટકાવી રાખવી હોય અને એને ફેલાવવી હોય તો એ માટે બે મુખ્ય બાબતોની ખાસ આવશ્યકતા હોવાની. પરસેવો અને પૈસો. ‘ન્યુઝપ્રેમી’ને હજારો વાચકોમાંથી લાખો અને લાખોમાંથી કરોડો સુધી લઈ જવાની મહેનત વન પેન આર્મીસમા સૌરભ શાહ દ્વારા 24×7 થઈ રહી છે. ( એક વાચકે ‘ વન કેન’—one pen, one man, one can—નું બિરૂદ આપ્યું છે. કોઈ એક લેખની કમેન્ટમાં છે.)

‘ન્યુઝપ્રેમી’નું લેખન-સંપાદન તથા એની સાજસજ્જા મુંબઈમાં થાય છે. ટાઇપસેટિંગ ભાવનગર અને અમદાવાદમાં થાય છે. ‘ન્યુઝપ્રેમી’ના એડમિનિસ્ટ્રેશનની જવાબદારી પૂણેથી નિભાવવામાં આવે છે અને ‘ન્યુઝપ્રેમી’ને ટેક્નિકલ સપોર્ટ બેંગ્લોર સ્થિત ગુજરાતી ટેકનોક્રેટ આપે છે. ‘ન્યુઝપ્રેમી’ની હિન્દી આવૃત્તિ માટેનું અનુવાદકાર્ય મુંબઈ – અમદાવાદમાં થાય છે.

તમારા સપોર્ટની આશાએ ‘ન્યુઝપ્રેમી’ના દરેક આર્ટિકલમાં જાહેરખબરોની જગ્યાએ અપીલની સૂચના/લિન્ક મૂકાય છે.

‘ન્યુઝપ્રેમી’ તમારા સ્વૈચ્છિક આર્થિક સપોર્ટથી અડીખમ રહી શકશે, વધુ વાચકો સુધી પહોંચી શકશે અને નિયમિત ધોરણે સમૃદ્ધ વાચનસામગ્રી ક્રિયેટ કરી શકશે. તમારામાંના દરેકે દરેક વાચકનો સ્વૈચ્છિક સહયોગ મળે તે આવકાર્ય છે. તમારા તરફથી મળનારી કોઈ પણ નાની કે મોટી રકમ ‘ન્યુઝપ્રેમી’ માટે ખૂબ ઉપયોગી થવાની છે.

દર એક-બે અઠવાડિયે કે મહિને-બે મહિને મળતો તમારો નિયમિત પ્રતિસાદ ‘ન્યુઝપ્રેમી’ની ઇમ્યુનિટી વધારશે અને ઝંઝાવાતો સામે ટકી રહેવાની ક્ષમતામાં ઉમેરો કરશે.

‘ન્યુઝપ્રેમી’ને તમે બેન્ક ટ્રાન્સફર દ્વારા કે પછી પેટીએમ, ગુગલ પે કે યુપીઆઈ ટ્રાન્સફર દ્વારા રકમ મોકલીને સ્ક્રીન શૉટ 9004099112 પર વૉટ્સએપ કરો અથવા HiSaurabhShah@gmail.com પર મેઇલ કરો.

‘ન્યુઝપ્રેમી’ને ઑલરેડી સપોર્ટ કરી રહેલા વાચકોનો હ્રદયપૂર્વક આભાર અને સૌ કોઈ માટે સદભાવ તથા શુભેચ્છાઓ.

‘ન્યુઝપ્રેમી’ વિશે વધુ જાણવાની ઇચ્છા થાય તો આ લિન્ક ક્લિક કરો : https://www.newspremi.com/gujarati/support-newspremi/