નીતા અંબાણીનું સપનું પૂરું થયું નથી પણ એમની જર્નીની હવે શરૂઆત થાય છે : સૌરભ શાહ

( ગુડ મૉર્નિંગ : ન્યુઝપ્રેમી.કૉમ, શનિવાર, ૮ એપ્રિલ, ૨૦૨૩)

નીતા મૂકેશ અંબાણીના ‘ધ ગ્રાન્ડ થિયેટર’ વિશે માંડેલી વાત આગળ લંબાવીએ.

આજના મ્યુઝિકલ શોમાં મહાન બચ્ચનજી વેદ ઉપનિષદ વિશે ઝડપથી વાત કરીને રામાયણ અને મહાભારત વિશે વિગતવાર વાત કરે છે. વૈકુંઠ નાનું અને વૈષ્ણવ ઝાઝા છે અને રાત થોડી ને વેશ ઝાઝા છે. એટલે તમને જો થાય કે આટલી ઓછી વિગતો કેમ તો સમજવાનું કે દોઢ કલાકમાં ભારતની ગરિમામય પરંપરાનો પરિચય આપવાનો હોય ત્યારે ઘણું બધું ટચ ઍન્ડ ગો જ કરવું પડે. મુંબઈની લોકલ ટ્રેનો દરેક સ્ટેશને વીસ-ત્રીસ સેકન્ડ જ ઊભી રહે, તો ય બોરિવલીથી ચર્ચગેટનું અંતર કાપતાં કલાકથી વધુ સમય જતો રહે. બહારગામની ટ્રેનોની જેમ બે-ચાર-પાંચ મિનિટ ઊભા રહેવાનું રાખો તો ક્યારે પાર આવે? બાકી આ શોમાં કવર થતા દરેક વિષય પર એક-એક સ્વતંત્ર શો થઈ શકે.

શોમાં જૈન, બુદ્ધ, સિક્ખ ધર્મોની વાત આવે છે. ઈસ્લામની પણ. ભારતના વિવિધ કલ્ચરની વાત આવે. એમાંય કાઠિયાવાડી ચોરણીણી-કેડિયું પહેરીને ગળામાં ઢોલ બાંધીને જેવું શરૂ થાય કે ‘ઢોલીડા ઢોલ રે વગાડ મારે હીંચ લેવી છે’ ત્યારે આખું ઑડિટોરિયમ હિલ્લોળે ચડે. તમને ખ્યાલ આવે કે આ થિયેટરમાં મેજોરિટી તો બધા ‘આપણાવાળા’ જ છે! ‘કેસરિયો રંગ મુને લાગ્યો અલ્યા ગરબા’ સાથે આ સિકવન્સ પૂરી થાય ત્યાં સુધીમાં તો ઑડિટોરિયમ આખું અદૃશ્યપણે થેપલાં-ઢોકળાંની સુવાસથી મહેકતું થઈ ગયેલું લાગે.

બાય ધ વે, અહીં ખાવાનું લાવવાની મનાઈ છે, કાફેટેરિયામાં પતાવી દેવાનું. હા, ઑડિટોરિયમમાં 18 ડાયમન્ડ બૉક્સ છે. દરેકમાં પાંચ સીટના ભાવે એક બૉક્સના, લાખ-સવા લાખ થાય. આ બૉક્સના પ્રેક્ષકો માટે પર્સનલ લાઉન્જ જુદી, પાવડરરૂમ યાને કિ વૉશરૂમ-રેસ્ટરૂમ અલાયદા ડાયમન્ડ બૉક્સમાં તમારી ખાણીપીણીની સેવા માટે હોસ્ટેસ હોય અને અહીં તમે ખાવાપીવાનું મગાવીને સ્ટેજ પર ચાલતો શો જોતાં જોતાં માણી શકો એટલું જ નહીં અહીંનું મેનુ પણ ખાસ હોય તથા શો શરૂ થાય તે પહેલાં કે ઈન્ટરવલ પૂરો થવાનો હોય ત્યારે તમને પર્સનલી રિમાઇન્ડ કરવામાં આવે.

સ્વામી વિવેકાનંદનું શિકાગો પ્રવચન, ક્રાંતિકારીઓનું પ્રદાન, ગાંધીજી, નેહરુ, સરદાર, આંબેડકર આ બધાની વાત બચ્ચનજીના ઘૂંટાયેલા અવાજમાં આવતી જાય અને સ્ટેજ પર દેખાતી જાય. કુલ 350થી વધુ કલાકારો સ્ટેજ પર વારાફરથી આવતા હોય છે. કઈ રીતે કોઓર્ડિનેટ થતું હશે આ બધું. લાઈટ અને સાઉન્ડ મેનેજ કરવા માટે પરદેશના અનુભવીઓ છે. કોરિયોગ્રાફી માટે વૈભવી મર્ચન્ટ અને સમીર તથા અર્ષ તન્ના છે, સાડા ત્રણસો કલાકારો માટે એક હજારથી વધુ કૉસ્યુમ્સ મનીષ મલ્હોત્રાએ તૈયાર કર્યો છે. મ્યુઝિકનું એક્ઝિક્યુશન બુડાપેસ્ટ સ્કોરિંગ ઑરકેસ્ટ્રા પાસે જેમણે કરાવ્યું છે તે જાણીતી સંગીતકાર જોડી અજય-અતુલનું નામ તમે સાંભળ્યું હશે. મરાઠી ફિલ્મોથી કામ શરૂ કર્યું. હવે તો હિન્દી ફિલ્મોમાં પણ ઘણું મોટું નામ. ઘણું એટલે ઘણું મોટું. ‘સૈરાટ’માં એમનું મ્યુઝિક હતું. સાઉથની ફિલ્મોમાં પણ એમની ડિમાન્ડ છે.

મીરાંબાઈ, વંદે માતરમ્, સારે જહાં સે અચ્છા અને જણગણમન પણ આ શોમાં સામેલ છે. રાષ્ટ્રગીત વખતે ઑરકેસ્ટ્રાની પિટમાં બેઠેલા તમામ પંચાવન વિદેશીઓ માનભેર ઊભા થઈ જાય છે (રાષ્ટ્રગીત લાઈવ નહીં પણ રેકોર્ડેડ છે).

ભારતના અતિ સમૃદ્ધ ઈતિહાસની, ભારતની ભવ્ય પરંપરાની ઝાંખી અને દુનિયાને સમૃદ્ધ કરીને પોતાની ભૂમિ પર સમૃદ્ધિ લાવનાર ભારતીયોની ઉજજવળ ગાથા પૂરી થાય છે ત્યારે તમને લાગે કે દોઢ કલાકમાં કેટલું બધું મળ્યું તમને. સાથે લાલચ થાય કે આ ત્રણ કલાકનો શો હોત તો કેવું સારું થાત. આખા શોના દિગ્દર્શક ફિરોઝ અબ્બાસ ખાન છે જેમની કાબેલિયતનો પરિચય ગઈ કાલના લેખમાં તમને કરાવી દીધો છે.

આજના આ પ્રીમિયર શોના આરંભે ઈશાએ કલ્ચરલ સેન્ટર બનાવવાનું પોતાની મમ્મીનું આ સપનું પૂરું નથી થતું પણ અહીંથી હવે યાત્રાની શરૂઆત થાય છે એવી વાત કરી. સરસ દૃષ્ટિકોણ છે. આવું ભવ્ય ઑડિટોરિયમ બનાવવાનું સપનું સાકાર થયું તે કંઈ ઉપલબ્ધિ નથી, ખરો પ્રવાસ હવે શરૂ થવાનો. ( બીજું કોઈ હોય તો બણગાં ફૂંકે કે આ થિયેટર અને કલ્ચરલ સેન્ટર બનાવવા પાછળ કેટલી મહેનત કરી, કેવાં વિઘ્નોનો સામનો કર્યો, કેટલો ખર્ચો થયો વગેરે). દેશના ખૂણેખૂણેથી, વિદેશોમાં કયાં – ક્યાંથી ઉત્તમ સંગીતકારો, નાટકકારો, નૃત્યકારો, ચિત્રકારો અને સાહિત્યકારોને શોધવા અને એ સૌને અહીં બોલાવીને એમની કલાને બિરદાવી શકે એવા મુંબઈગરાઓને ભેગા કરવા – આ એક મોટી ચેલેન્જ છે. અને આ પડકારને માત્ર પૈસાથી પહોંચી ના વળાય, પૈસા તો અફકોર્સ જોઈએ જ. બુડાપેસ્ટ – હંગરીથી આવેલા પંચાવન ઑરકેસ્ટ્રાવાળાઓ માટે રોજના ઉતારાના – ખાવાપીવાના ખર્ચા જ કેટલા થતા હશે. સાડા ત્રણસો કલાકારોને શો દીઠ આપવાના થતા કવરની ગણતરી કરો. બેક સ્ટેજના લોકો ઉપરાંત મેકઅપ-કોસ્ચ્યુમ-લાઈટ-સાઉન્ડવાળાના ખર્ચા. દિગ્દર્શક, કોરિયોગ્રાફર તથા એમના આસિસ્ટન્ટોનો ખર્ચ. નાટ્ય લેખક હોવાને કારણે ગુજરાતી નાટક જગતનાં પ્રોડક્શનોથી થોડો ઘણો પરિચિત છું એટલે હિસાબ માંડ્યો તો શૉ દીઠ નાખી દેતાં એકાદ કરોડ રૂપિયાનો ખર્ચો થતો હશે. આમાં સેટ ડિઝાઈન કરવાના તથા સેટ બનાવવાના તેમ જ કમેન્ટ્રી કરનાર (!)ની ફી વગેરે જેવા વન ટાઈમ ખર્ચાઓને શૉદીઠ એવરેજ ગણીને વહેંચી નાખ્યા છે. પણ એમાં હૉલનું ભાડું નથી ઉમેર્યું. એ ઉમેરો તો કદાચ આંકડો સવા કે દોઢ કરોડ સુધી પહોંચી જાય. ષણ્મુખાનંદનું ભાડું અંદાજે ચાર-પાંચ લાખ રૂપિયા હશે. અહીંના ઑડિટોરિયમની ફેસિલિટીજ જોતાં જો કમર્શ્યલી ભાડું ગણવા જાઓ તો નાખી દેતાં પચ્ચીસથી પચાસ લાખ ભાડાપેટે આપવાના થાય. માત્ર અંદાજ છે આ.

માટે પૈસા તો જોઈએ જ જોઈએ આટલા મોટા પાયે તામઝામ કરવા માટે. પણ માત્ર પૈસાથી જ કંઈ બધું નથી ચાલતું. પૈસો કયાં, કેવી રીતે અને કોની પાછળ, શેની પાછળ ખર્યાય છે તે જોવાનું હોય. પૈસો ખર્ચનાર પાસે પોતાની દૃષ્ટિ હોવી જોઈએ અને પોતાની આગવી દૃષ્ટિની ખામીઓ પૂરી કરી શકે એવી ટીમ હોવી જોઈએ, પોતાની આગવી દૃષ્ટિ મુજબ કામ કરી શકે એવી ટીમ હોવી જોઈએ, પોતાની આગવી દૃષ્ટિના સોનામાં સુગંધ ઉમેરી શકે એવી ટીમ હોવી જોઈએ.

નીતા અંબાણી પાસે આ બધું જ હોવું જોઈએ એવું આ શો, આ વેન્યુ જોઈને લાગ્યું. એના વિના આ બધું કામસકાજ ન થઈ શકે.

આજનો શૉ પૂરો થયો. કર્ટન કૉલ વખતે એક સરપ્રાઈઝ! સિન્સ આ પહેલો પ્રયોગ હતો, પ્રીમિયર હતો એટલે ખુદ નીતા અંબાણી સ્ટેજ પર આવ્યાં. પાંચ મિનિટમાં એમણે પોતાની વાત સચોટ રીતે પૂરી કરી. સાચું કહું તો એમના બોલવા પર અમારું ધ્યાન ઓછું હતું, આટલે દૂરથી એમના કાન, ગળા, હાથ પર પહેરેલા હીરાઓની જે ચમક અમારા સુધી પહોંચતી હતી તે ઝગારાઓને માણવામાં વધારે ધ્યાન હતું, ફ્રેન્કલી!

નીતા મૂકેશ અંબાણી કલ્ચરલ સેન્ટરના આ સંકુલમાં કુલ ત્રણ થિયેટર છે. એક તો આ સૌથી મોટું ‘ધ ગ્રાન્ડ થિયેટર’. બીજાં બે નાનાં છે. અઢીસોની કેપેસિટીવાળું ‘ધ સ્ટુડિયો થિયેટર’ જે તમને એનસીપીએના ગોદરેજ ડાન્સ થિયેટરની યાદ અપાવે એવું છે (ગોદરેજમાં અમે છેલ્લે ‘ધ લેહમેન ટ્રિયોલોજી’ નાટકની ખાસ રેકૉર્ડેડ ફિલ્મ જોઈ હતી. એ નાટક હજુય બ્રોડવે પર હાઉસફુલ જાય છે. એનું ડિરેક્શન સૅમ મેન્ડીસે કર્યું છે. સૅમ મેન્ડીસ કોણ? જેમ્સ બૉન્ડની ફિલ્મો જોતા નથી લાગતા.‘સ્કાયફૉલ’ અને ‘સ્પેક્ટર’ એમણે ડિરેકટ કરેલી. એ પહેલાં ‘અમેરિકન બ્યુટી’ અને ‘રોડ ટુ પર્ડિશન’ પણ કરેલી. (અને હા, ‘ટાઈટેનિક’ની હીરોઇન કેટ વિન્સલેટ એમની ભૂતપૂર્વ પત્ની થાય).

‘ધ ગ્રાન્ડ થિયેટર’ અને ‘ધ સ્ટુડિયો થિયેટર’ ઉપરાંત ત્રીજું એક બચુકડું થિયેટર પણ અહીં છે. સવાસોની કૅપેસિટી વાળા ‘ધ ક્યુબ’માં વચ્ચે સ્ટેજ અને ચારે દિશામાં પ્રેક્ષકોની બેઠકો – યસ, એનસીપીએના એક્સપરિમેન્ટલ થિયેટર જેવું જ (ત્યાં અમે થોડાં વર્ષ પહેલાં નસરુદ્દીન શાહનું માઈન્ડબૉગલિંગ નાટક ‘ધ ફાધર’ નાટક બે વાર જોયું હતું.)

માત્ર બસો-પાંચસોની ટિકિટવાળા આ બેઉ નાના થિયેટરોમાં આગામી દિવસોમાં અનુપમ ખેરનો ‘સબ કુછ હો સકતા હૈ’, નસિરુદ્દીનનો ઈસ્મત યુગનાઈવાળો શો, શબાના આઝમીનો ‘કૈફી ઔર મેં’ વાળો શૉો અને મનોજ શાહનો પ્રતીક ગાંધીવાળો ‘મોહનનો મસાલો‘વાળો ગુજરાતી શો થશે. આ બધા જ શો પૃથ્વીમાં તેમ જ એનસીપીએમાં થઈ ચૂક્યા છે. આ ઉપરાંત કૌશિકી ચક્રવર્તીના શાસ્ત્રીય સંગીતનો કાર્યક્રમ પણ એમાં છે. કૌશલ પીઠડિયા તથા હાર્દિક દવેના ગુજરાતી લોકગીતોના કાર્યક્રમો પણ છે. કર્ણાટક સંગીતથી માંડીને સૂફી સંગીતના કાર્યક્રમો પણ છે.

આ બધા શો કયારે છે તેનું કેલેન્ડર તમને WWW.nmacc.comની સાઈટ પરથી મળશે. બુકિંગ પણ એ જ સાઈટ પરથી કરાવી શકશો. બુકમાયશો પર તો કરી જ શકશો.

એક નિરાશાજનક વાતઃ આ બધા શો સોલ્ડ આઉટ છે. એકબે રડ્યાખડ્યા શોમાં એકાદ સસ્તી કે બેપાંચ મોંઘીદાટ ટિકિટો અવેલેબલ હશે કદાચ. પેલા બે નાના થિયેટરોમાં પણ મોટાભાગના, આપણને જવાની ઈચ્છા થાય એ બધા શો સોલ્ડ આઉટ છે. પણ ફિકર નોટ. એનએમએ સીસીની સાઈટ પર જઈને તમારો ઈમેલ મૂકી દેશો તો ભવિષ્યમાં આવનારા શોઝની આગોતરી જાણકારી મળતી રહેશે.

આ વખતે ઉતાવળમાં ધીરુભાઈ અંબાણી સ્કવેરના મ્યુઝિકલ ફાઉન્ટનની મઝા માણવાનું રહી ગયું. તમે જરૂર માણજો. આર્ટ હાઉસના પેઈન્ટિંગ્સ જોવાનું પણ રહી ગયું. આ ઉપરાંત બુકમાયશો પરથી તમને ખબર પડશે કે આ જ સંકુલમાં ‘ઈન્ડિયા ઈન ફેશન’ તથા ‘સંગમ-કોન્ફ્લ્યુઅન્સ’ના પ્રોગ્રામો પણ છે જેની ટિકિટ માત્ર બસો-બસોની છે. પહેલેથી બુક કરી લેવાની. બીજા શો જોવા જાઓ તો સાથે સાથે એ પણ જોવાઈ જાય. અમે જો કે નથી ગયા. એ પણ જોવા જઈશું વખત આવે.

અત્યારે તો મન એકદમ ધરાયેલું છે. સિઝનની પહેલી કેરીનો રસ-રોટલી ખાધા પછી જે તૃપ્તિ થઈ શકે એ મનમાં ચારેકોર વ્યાપેલી છે.

આવા પોઝિટિવ વાતાવરણમાં થોડાક કલાક રહી આવ્યા પછી તમે પણ તમારા કાર્યક્ષેત્રમાં આગવું કામ કરવા માટે વધુ ઉત્સાહિત થાઓ છો, તમારો આત્મવિશ્વાસ વધે છે, ભવિષ્ય મંગલમય હશે એવી શ્રદ્ધા મજબૂત થાય છે. જે કંઈ શુભ છે તેના સંસર્ગમાં રહેવું અને જે કંઈ ગમી જાય તેના અંગેનો ઉમળકો ખુલ્લા દિલે સૌની સાથે વહેંચવો.

ટૂંકમાં, બહુ મઝા આવી!

• • •

તાજા કલમ: તમને આમાં મઝા પડી રહી છે? તો કમેન્ટ બોક્સમાં તમારી લાગણી કેમ નથી લખતા! તમારા હોંકારા વગર અંધારામાં તીર ચલાવવા જેવું લાગે છે!
—સૌ.શા.

• • •
ન્યુઝપ્રેમીને આર્થિક સપોર્ટ આપવા અહીં ક્લિક કરો